8 maja w Centrum „Spycimierskie Boże Ciało” odbyła się kolejna, czwarta już edycja konferencji poświęconej wyzwaniom i szansom, jakie stoją przed samorządami w kontekście ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Urozmaicony program, ciekawe prelekcje i doskonała atmosfera to cechy naszych konferencji.
W wydarzeniu wzięło udział blisko sto osób z całej Polski – przedstawicieli samorządów, instytucji kultury, organizacji pozarządowych, środowisk naukowych oraz depozytariuszy tradycji. Duże zainteresowanie wzbudziła obecność mieszkańców Spycimierza – opiekunów tradycji układania kwiatowych dywanów na procesję Bożego Ciała.
Konferencję otworzyli: burmistrz Uniejowa Józef Kaczmarek, który przybliżył pomysł na powstanie Centrum „Spycimierskie Boze Ciało”, a także podzielił się refleksjami na temat roli samorządu w ochronie niematerialnego dziedzictwa. Następnie głos zabrał Jacek Janowski z Polskiej Organizacji Turystycznej, który podkreślił rosnące znaczenie turystyki kulturowej, która jest dużą szansą na promocję polskich tradycji, takich jak układanie kwiatowych dywanów. Z kolei sołtys Spycimierza Magdalena Karniszewska oraz proboszcz parafii ks. Dariusz Ziemniak serdecznie powitali licznie zebranych gości w imieniu mieszkańców parafii.
Pierwsza sesja prezentacji pokazała, że wśród priorytetów ochrony dziedzictwa coraz silniej zaznacza się temat zrównoważonej turystyki – nie tylko jako modnego trendu, ale rzeczywistego narzędzia promocji i popularyzacji tradycji lokalnych. Dr Jędrzej Kałużny podzielił się pierwszymi doświadczeniami z Centrum „Spycimierskie Boże Ciało” jako przestrzeni edukacyjnej i turystycznej. Jacek Janowski omówił rozwój turystyki zrównoważonej w Polsce, przybliżając najnowsze statystyki, a prof. Bogdan Włodarczyk z Uniwersytetu Łódzkiego podkreślił, jak ważną rolę odgrywa turystyka kulturowa w promocji niematerialnego dziedzictwa. Naturalnym przedłużeniem tych wystąpień była prezentacja projektu „Szlak Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce”, zaprezentowana przez Andrzeja Szoszkiewicza, prezesa nowo powstałego Stowarzyszenia LOT „Szlak Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce”. Szlak ten łączy depozytariuszy z różnych regionów kraju i odpowiada na rosnące zainteresowanie turystyką świadomą, skupioną na autentyczności i lokalnych wartościach kulturowych.
Kolejna sesja poświęcona była finansowaniu dziedzictwa. Małgorzata Brzozowska z Narodowego Instytutu Dziedzictwa zaprezentowała założenia programu „Niematerialne – przekaż dalej”, wskazując konkretne ścieżki wsparcia dla lokalnych inicjatyw.
Po niej wręczono Polskie Nagrody Kultury Niematerialnej „Siła Tradycji”. Ceremonia miała wyjątkowy charakter – laureaci otrzymali statuetki, dyplomy oraz kompozycje kwiatowe przygotowane przez Magdalenę Karniszewską. Nagrody wręczali członkowie Kapituły Konkursu oraz młodzi mieszkańcy Spycimierza ubrani w stroje ludowe.
W trzeciej sesji konferencyjnej zaprezentowano cztery dobre praktyki i inicjatywy w drodze do wpisów na krajowe i międzynarodowe listy dziedzictwa. O działaniach plecionkarzy przed ogłoszeniem werdyktu UNESCO opowiedzieli Wojciech Świątkowski i Andrzej Pawlak. Prof. Katarzyna Smyk omówiła wspólną inicjatywę Polski, Litwy i Ukrainy na rzecz wpisu obchodów Wigilii Bożego Narodzenia. Paweł Dec, burmistrz Tarnogrodu, zaprezentował sejmiki wiejskich zespołów teatralnych jako model ochrony tradycji teatralnej, a dyrektor Andrzej Peć wskazał na potencjał polskiego zabawkarstwa jako dziedziny zasługującej na wpis na listę UNESCO. Podczas jego wystąpienia na scenie rzeźbił drewniane zabawki twórca ludowy ze Stryszawy.
Czwarta sesja należała do Wojciecha Miedziochy z UMCS i Poligon Studio, który opowiedział o możliwościach, jakie daje współczesna technologia – w tym sztuczna inteligencja – w opowiadaniu o tradycji w nowoczesny sposób. Po przerwie obiadowej, którą zapewniła Restauracja Herbowa na Zamku w Uniejowie, uczestnicy mogli wziąć udział w trzech panelach: o nowych technologiach w dokumentacji i popularyzacji dziedzictwa (w ramach projektu „Centrum Kompetencji Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Kontynuacja”), o tradycjach wigilijnych oraz o zabawkarstwie jako dziedzictwie materialno-niematerialnym.
Konferencja pokazała, że łączenie teorii z praktyką, a nauki z działaniem lokalnym, przynosi trwałe efekty. Spycimierz – miejsce żywej tradycji – po raz kolejny stał się przestrzenią twórczego spotkania ludzi, którym zależy na przyszłości dziedzictwa kulturowego w Polsce.
